ဂ်ပန္႔ရဲ႕ “၃/၁၁ ေဘးဆုိးႀကီး” သုိ႔မဟုတ္ “ေသာၾကာေန႔မည္းႀကီး”
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လ ၁၁ ရက္ ေသာၾကာေန႔ဟာ ၃/၁၁ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေဘးဆုိးႀကီး (Japanese 3/11 disaster) လုိ႔ မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဂ်ပန္အတြက္ “ေသာၾကာေန႔မည္းႀကီး”( Black Friday)လုိ႔လဲ ဆုိ ႏိုင္ပါတယ္။
အဲဒီေန႔ရဲ႕ မြန္းလြဲ ၁၄၄၆ နာရီမွာ ဂ်ပန္ရဲ႕ အႀကီးဆုံးငလ်င္အျဖစ္ သမိုင္းမွတ္တမ္းတင္ရတဲ့ ၈.၉ ႐ိုက္တာ စေကး႐ွိ ငလ်င္ႀကီးဟာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံအေ႐ွ႕ေျမာက္ကုိ ဗဟုိျပဳလႈပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီငလ်င္ႀကီးကေန ေၾကာက္မက္ ဘြယ္ အျမင့္ ၂၃ ေပ(၇ မီတာေက်ာ္)႐ွိ ဆူနာမီေရလိႈင္းႀကီးမ်ားျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါတယ္။ ဒီဆူနာမီေရလိႈင္းမ်ား က သေဘၤာမ်ား၊ ကားမ်ားႏွင့္အိမ္မ်ားကုိတုိက္စားသြားျခင္း ထိန္းမရတဲ့ မီးေလာင္မႈမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္ေစျခင္းျဖင့္ လူရာေပါင္းမ်ားစြာကုိေသေက်ေစခဲ့ပါတယ္။ အပ်က္အစီးမ်ားစြာကုိလဲ ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ပါတယ္။
နာရီေပါင္းမ်ားစြာၾကာတဲ့အခါ ဆူနာမီလိႈင္းမ်ားဟာ အေမရိကန္အေနာက္ဘက္ကမ္းေျခကုိ ေရာက္သြားခဲ့ ၾကပါတယ္။ ကာလီဖုိးနီးယားကေန ဝါ႐ွင္တန္အထိ လူမ်ားေ႐ႊ႕ေျပာင္းထားဘုိ႔ သတိေပးအမိန္႔ထုတ္ထားတဲ့ အဲဒီေဒသမွာေတာ့ အပ်က္အစီးထိခုိက္မႈ မ႐ွိသေလာက္ပါ။ ေတာင္အေမရိက၊ ကေနဒါ နဲ႔ အလာစကာ ကမ္းေျခမ်ားအပါအဝင္ ပစိဖိတ္ေဒသတခုလုံးဟာ သတိေပးတပ္လွန္႔ထားေပမင့္ လိႈင္းမ်ားဟာ ထင္သ ေလာက္ မဆုိး႐ြားခဲ့ပါဘူး။
ဂ်ပန္ရဲ႕ အေ႐ွ႕ေျမာက္ေဒသမွ ႏ်ဴကလီယားဓါတ္ေပါင္းဖုိရဲ႕ အေအးခံစံနစ္ပ်က္စီးကာ အတြင္းဖိအား စ တင္ျဖစ္ေပၚလာၿပီးေနာက္မွာ ဓါတ္ေပါင္းဖုိတဝုိက္႐ွိ လူအမ်ားကုိေတာ့ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေပးလုိက္ရပါတယ္။
ငလ်င္ဗဟုိျပဳရာအရပ္နဲ႔ အနီးကပ္ဆုံးျဖစ္တဲ့ မီယာဂီ ခ႐ိုင္႐ွိ အေ႐ွ႕ေျမာက္ကမ္းေျခၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ ဆဲန္ဒုိင္းၿမိဳ႕ မွာတင္ လူေသအေလာင္းေပါင္း ၂၀၀ ေက်ာ္ ၃၀၀ ခန္႔႐ွိေၾကာင္း ရဲမ်ားကဆုိပါတယ္။ အျခား အေလာင္း ၁၃၇ ေလာင္းကုိအတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့ၿပီး ၅၃၁ ဦးေပ်ာက္ဆုံးေနကာ ၆၂၇ ဦး ဒဏ္ရာရ႐ွိခဲ့ပါတယ္။
၈.၉ ႐ိုက္တာစေကး႐ွိငလ်င္ႀကီးလႈပ္ခါၿပီးေနာက္ ၆.၀ စေကးထက္ပုိတဲ့ ငလ်င္မ်ား အႀကိမ္ ၅၀ ထက္ မနည္း ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္။
ဒီငလ်င္ႀကီးေၾကာင့္ မုိင္ ၁၃၀၀ (၂၁၀၀ ကီလုိမီတာ)႐ွိ ကမ္း႐ိုးတန္းတေလွ်က္မွ ၿမိဳ႕႐ြာ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာ မွာ ႀကီးမားတဲ့လႈပ္ခါမႈမ်ားျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဗဟုိျပဳရာအရပ္မွ အေတာ္အလွမ္းေဝးတဲ့ တုိက်ဳိၿမိဳ႕အထိ ထိခတ္ လႈပ္ခါခဲ့ပါတယ္။ မီယာဂီ ခ႐ိုင္ရဲ႕ လူေပါင္း ခုနစ္ေသာင္းေနထုိင္ရာ ‘ခဲဆဲန္ႏုမ’ ၿမိဳ႕ရဲ႕ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ား မ်ားကုိ ညဘက္မွာ ဆုိးဝါးစြာ ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရ မီးေလာင္ကၽြမ္းေနေၾကာင္း အဲန္အိပ္ခ်္ေခ သတင္းဌာနမွ ေၾကညာခဲ့ပါတယ္။
ဒီငလ်င္ဟာ ၁၉၀၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္း ပဥၥမေျမာက္ အႀကီးဆုံးငလ်င္ျဖစ္ၿပီး လြန္ခဲ့တဲ့လက နယူးဇီလဲန္ႏိုင္ငံ ခရစ္ခ်တ္ခ်္ ၿမိဳ႕မွာလႈပ္ခဲ့တဲ့ ငလ်င္ထက္ အဆ ၈,၀၀၀ နီးပါးခန္႔႐ွိေၾကာင္း သိပၸံပညာ႐ွင္မ်ားက ဆုိပါတယ္။
ဒီငလ်င္မွထြက္ေပၚလာတဲ့စြမ္းအင္ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံရဲ႕ တလသုံးလွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္နီးပါးခန္႔႐ွိေၾကာင္း
အေမရိကန္ ဘူမိေဗဒသုေတသန သိပၸံပညာ႐ွင္ ဘ႐ိုင္ယဲန္ အက္တ္ဝါတာ က ေျပာပါတယ္။
အေမရိကန္ ဘူမိေဗဒသုေတသန သိပၸံပညာ႐ွင္ ဘ႐ိုင္ယဲန္ အက္တ္ဝါတာ က ေျပာပါတယ္။
တိုက်ဳိျမိဳ႕မွာ ရထားလုိင္းမ်ား ရပ္ဆုိင္းထားရပါတယ္။ ဒိအတြက္ေၾကာင့္ ေရခဲမွတ္ေလာက္ အေအးဒဏ္ေအာက္႐ွိ ညအခ်ိန္မွာ ေသာင္းေပါင္းမ်ားစြာေသာလူေတြ တုိက်ဳိ၌ ႐ႈပ္ေထြးေသာင္တင္ေနၾကပါတယ္။ ၿမိဳ႕ျပင္ထြက္ရန္ႀကိဳးပမ္းေနတဲ့ ကုိယ္ပုိင္ကားမ်ား၊ ဘတ္စကားမ်ားနဲ႔ ထရပ္ကားမ်ားျဖင့္ လမ္းတကာမွာ ျပည့္က်ပ္ေနၾကပါတယ္။ တိုက်ဳိၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမ၊ တကၠသုိလ္ပရဝဏ္မ်ားနဲ႔ အစုိးရ႐ံုးမ်ားတြင္ ခုိလႈံေရးစခန္း ၃၃ ခု ဖြင့္လွစ္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးထားပါတယ္။ သို႔ေသာ္ လူအမ်ားကေတာ့ ၂၄ နာရီဖြင့္ ကေဖးဆုိင္မ်ားနဲ႔ဟုိတယ္မ်ားတြင္ ခုိနားေနၾကပါတယ္။
ႏ်ဴကလီးယားဓါတ္ေပါင္းဖုိတည္႐ွိရာ ‘အုိနဟာမ’ၿမိဳ႕အနီးဝန္းက်င္မွလူအမ်ားကုိ ဓါတ္ေပါင္းဖုိမွ အနည္းဆုံး ၂ မိုင္ကြာသုိ႔ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ေနထုိင္ၾကရန္ အစုိးရကႏိႈးေဆာ္ထားပါသည္။ ဓာတ္ေပါင္းဖုိမွာ စိမ့္ယုိမႈမ႐ွိေသး ေပမင့္ ယင္းရဲ႕အူတုိင္မွာ ပိတ္ခ်ၿပီးေနာက္ပုိင္းေတာင္မွ ပူေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ဓါတ္ေပါင္းဖုိမွာ တုိက်ဳိရဲ႕ အေရွ႕ေျမာက္ မုိင္၁၇၀( ၂၇၀ ကီလုိမီတာ) အကြာတြင္တည္႐ွိပါတယ္။ ယိုိစိမ့္မႈျဖစ္ေနစဥ္ ဓာတုအႏၱရယ္ ကာကြယ္ေပးရန္သင္တန္းဆင္းစစ္သည္ ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာကုိ ေစလႊတ္ထားေၾကာင္း ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး ဌာနက ေျပာပါတယ္။
အျခား ဓါတ္ေပါင္းဖုိ ၂ ခုမွာလဲ ျပႆနာမ်ားေပၚေပါက္လ်က္႐ွိေနေပမင့္ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ ယုိစိမ့္မႈ မ႐ွိေသးပါ။
မီယာဂီ ႐ွိသေဘၤာက်င္းမွ လုပ္သား ၈၀ ကိုတင္ေဆာင္သြားတဲ့ သေဘၤာကုိ ဂ်ပန္ကမ္းေျခေစာင့္မ်ားကအပူတျပင္း႐ွာေဖြေနၾကပါတယ္။
အဆုိးဝါးဆုံးဒဏ္ခံရတဲ့ ကမ္း႐ိုးတန္းေဒသမ်ားရဲ႕ အေဝးေျပးလမ္းမႀကီးမ်ား ပ်က္စီးကုန္ပါတယ္။ ဂ်ပန္ရဲ႕အေ႐ွ႕ေျမာက္ေဒသနဲ႔ တုိက်ဳိတြင္ ရထားလုိင္းမ်ားပိတ္ထားပါတယ္။ တုိက်ဳိမွာ ရထားစီးခရီးသည္တေန႔လွ်င္ ၁၀ သန္းခန္႔႐ွိပါတယ္။ တုိက်ဳိ နာရီတာေလဆိပ္လဲ အကန္႔အသတ္မ႐ွိ ပိတ္ထားပါတယ္။
အေရွ႕ေျမာက္ကမ္း႐ုိးတန္း႐ွိ မီနာမီဆုိးမ ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕တည္းတြင္ အိမ္ေျခ ၁,၈၀၀ ခန္႔ အျပင္းအထန္ပ်က္စီးသြားခဲ့ပါတယ္။
တိုက်ဳိနဲ႔အနီးတြင္ အေဆာက္အဦးေပါင္း ၄ သန္းေက်ာ္ လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ျပတ္ေတာက္သြားခဲ့ပါတယ္။အိခ်ိဟာရ ၿမိဳ႕တြင္ ေကာ္စမို ေရနံသန္႔စင္စက္႐ံုမွာမီးအႀကီးအက်ယ္ေလာင္ကၽြမ္းခဲ့ပါတယ္။ မီးၫြန္႔ဟာ ေပ ၁၀၀ (မီတာ ၃၀) ေက်ာ္ျမင့္တက္ခဲ့ပါတယ္။
ကနဦးခန္႔မွန္းခ်က္အရ အႀကီးအမားဆုံ႐ံႈးပ်က္စီးမႈမ်ား႐ွိေၾကာင္း၊ ထုိခန္႔မွန္းခ်က္နဲ႔အညီ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးကုိ လုပ္ေဆာင္ေပးသြားမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ကက္ဘိနက္အတြင္းေရးမႉးအႀကီးအကဲ ယူခိအုိ အဲဒႏိုကေျပာပါတယ္။ ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ စစ္သည္မ်ားကုိ အထိခိုက္ခံရဆုံးေဒသသုိ႔ ေစလႊတ္ထားၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ယင္းကေျပာပါတယ္။ ရိကၡာနဲ႔အသုံးအေဆာင္ပုိ႔ေလယဥ္နဲ႔ ဟယ္လီေကာ့ပတာမ်ားလဲ သြားေနၾကပါတယ္။
မီယာဂီ ခ႐ိုင္႐ွိ ႏ်ဴကလီးယားဓါတ္ေပါင္းဖုိတခုရဲ႕ တာဘုိင္အေဆာက္အဦးတြင္ မီးေလာင္မႈျဖစ္ပြားသျဖင့္ၿငႇိမ္းသတ္ၿပီးစီးသြားေၾကာင္း တုိဟုိးခု လွ်ပ္စစ္စြမ္းအင္ကုမၸဏီက ေျပာပါတယ္။ အနီးအနား႐ွိ ဓါတ္ေပါင္းဖုိတခုတြင္ ေရစိမ့္ထြက္ေၾကာင္း ကုမၸဏီက ဆုိပါတယ္။ ယုိစိမ့္မႈဟာ ဆူနာမီေၾကာင့္လား အျခားအေၾကာင္းေၾကာင့္လားေတာ့ ေသခ်ာမသိ႐ွိရေသးေၾကာင္း ဆုိပါတယ္။
ယခု သဘာဝေဘးဒဏ္ေၾကာင့္ စုစုေပါင္းဆုံး႐ံႈးမႈမွာ ၁၀ ဘီလ်ံခန္႔႐ွိမည္ဟု ကမၻာ႕ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဘဏ္အုပ္စုJefferies International Ltd. ကခန္႔မွန္းပါတယ္။
၂၀၁၁ ခုမတ္လ ၃ ရက္ေန႔ မြန္းလြဲ ၁၄၄၆ နာရီတြင္ ဂ်ပန္တြင္လႈပ္သြားေသာ ျပင္းအား ၈.၉ ႐ွိ ငလ်င္မွာ၁၈၀၀ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပုိင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ ဂ်ပန္မွာ အႀကီးဆုံးလႈပ္တဲ့ငလ်င္ျဖစ္ၿပီး ကမၻာ့အျပင္းဆုံးငလ်င္
တခုလဲျဖစ္ေၾကာင္း အေမရိကန္ဘူမိေဗဒ သုေတသနအဖြဲ႕ကဆုိပါတယ္။
ယင္းငလ်င္မွာ အနက္ ၆ မိုင္(၁၀ ကီလုိမီတာ)ျဖင့္ အေ႐ွ႕ဘက္ကမ္း႐ိုးတန္းမွ မုိင္ ၈၀ (၁၂၅ ကီလုိမီတာ)အကြာတြင္ ဗဟုိျပဳျဖစ္ေပၚ လႈပ္ခဲ့ပါတယ္။ တုိက်ဳိမွ ၂၄၀မိုင္( ၃၈၀ ကီလိုမီတာ)ကြာေဝးပါတယ္။
ဂ်ပန္၊ ႐ု႐ွား၊ အင္ဒုိနီး႐ွား၊ နယူးဇီလဲန္ နဲ႔ ခ်ီလီႏိုင္ငံမ်ာအပါအဝင္ ပစိဖိတ္၊ အေ႐ွ႕ေတာင္အာ႐ွ၊ လက္တင္
အေမရိက ေဒသတုိ႔တြင္ ဆူနာမီ သတိေပးခ်က္ကုိထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
ယခင္ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ ဂ်ပန္ရဲ႕အဆုိးဆုံးငလ်င္မ်ားမွာ လူေပါင္း ၁၄၃,၀၀၀ ကုိေသေစခဲ့တဲ့ ၁၉၂၃ ခုႏွစ္ ခန္တုိ ေဒသ ငလ်င္(ျပင္းအား ၈.၃)နဲ႔ လူေပါင္း ၆,၄၀၀ ေသေစခဲ့တဲ့ ျပင္းအား ၇.၂ ႐ွိ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ခုိေဘး ငလ်င္တုိ႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။
ဂ်ပန္ဟာ “မီးအဝန္း”ေခၚ ကမၻာ႔ငလ်င္ ၉၀%ျဖစ္ေပၚတဲ့ ပစိဖိတ္ေဒသရဲ႕ ငလ်င္နဲ႔မီးေတာင္ဇုံေပၚမွာတည္႐ွိ ေနပါတယ္။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ ၂၆ ရက္ေန႔ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၂ ႏိုင္ငံမွ လူေပါင္း ၂၃၀,၀၀၀ ခန္႔ကုိ သတ္သြားခဲ့တဲ့ အိႏၵိယသမုဒၵရာရဲ႕ ဆူနာမီဟာ ဒီေဒသမွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ေဖေဖာ္ဝါရီတြင္ ခ်ီလီႏိုင္ငံအလယ္ပုိင္းမွာ လူ ၅၂၄ ဦးေသေက်ေစခဲ့တဲ့ ၈.၈ ျပင္းအား႐ွိငလ်င္ကေန ဆူနာမီ လဲ ဒီအရပ္မွာပဲျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
( ၂၀၁၁ ခု မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔ သတင္းမ်ားကုိမွီျငမ္းပါသည္။ )
ေမာင္ေမာင္လွႀကိဳင္
ေဆာင္းပါးေပးပို႔လာေသာဆရာေမာင္ေမာင္လွႀကဳိင္အားေက်းဇူးတင္ရွိပါသည္။
