Written by ေနထြန္းႏိုင္
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ဘြဲ႔ႏွင္းသဘင္ခန္းမ အေဆာက္အဦးကို တည္ေဆာက္ၿပီးစအခ်ိန္၌ ေတြ႔ရစဥ္
၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔။ ျမန္မာ့သမိုင္း၏ အေရးပါေသာ ေန႔မ်ားထဲမွ ေန႔ရက္တစ္ခုျဖစ္သည္။
ထိုေန႔ကို ျပည္ေထာင္စုၾကီးထဲမွ ျပည္ေထာင္စုေလးတစ္ခု ေပါက္ဖြားလာေစမည့္ ေန႔ရက္၊ လူငယ္မ်ား၏ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ကို အရွိန္ျမင့္ ေဖာ္က်ဴးျပမည့္ေန႔ရက္၊ လြတ္လပ္ေရး ၾကိဳးပမ္းမႈအတြက္ လူငယ္ေခါင္း ေဆာင္မ်ားကို ေမြးထုတ္ေပးမည့္ အသိုက္အ၀န္းတစ္ခု၏ ေန႔ရက္ အစရွိသျဖင့္တင္စား ေျပာဆိုၾကေပလိမ့္မည္။
ႏိုင္ငံအတြက္ျဖစ္ေစ၊ လူမ်ဳိးအတြက္ျဖစ္ေစ အေရးၾကီးဆံုးအခ်က္သည္ ပညာေရးျဖစ္သည္။ ပညာေရးကသာ အရာရာကို တိုးတက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္သည္။ အရာရာကို ရင္ေပါင္တန္းႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္။ ပညာေရးအားေကာင္းမွ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အားေကာင္းႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။
ပညာေရးဟု ဆိုလိုက္သည္ႏွင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို သတိရၾကသည္။ ပညာေရးေၾကာင့္ အရာအားလံုး တိုးတက္ခဲ့သည္ကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္က သက္ေသျပခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ထိပ္ဆံုးပညာေရး ဟူ၍ပင္ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း စာမ်က္ႏွာထက္၌ ေဖာ္ျပထားခဲ့သည္။
သူ႔ကြၽန္ဘ၀က်ေရာက္စဥ္ ကိုလိုနီေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ပညာေရးက အားရဖြယ္မရွိခဲ့ေပ။ ျမန္မာတို႔၏ပညာေရးမွာ ခ်ဳိးႏွိမ္ခံထားရသည္။ ျဗိတိသွ် အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရား လည္ပံုႏိုင္႐ံုမွ် ပညာေရးစနစ္ကိုသာ ထားရွိခဲ့သည္။
ကိုလိုနီေကာလိပ္ ပညာေရးက ၁၈၇၈ ခုႏွစ္တြင္ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ္လည္း ေကာလိပ္ပညာေရးကို သင္ၾကားႏိုင္သူ ရွားပါးခဲ့သည္။ ပညာမလိုလား၍ မဟုတ္ေပ။ ပညာသင္စရိတ္ ႀကီးျမင့္မႈ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ၁၈၉၁ ခုႏွစ္အခ်ိန္ က ေကာလိပ္ပညာေရး သင္ၾကားသူ ဦးေရမွာ တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာ အရ ၄၄ ဦးသာရွိခဲ့သည္။ ၁၉၁၂ ခုႏွစ္ တြင္ ၃၀၀ ဦးမွ်ရွိလာခဲ့သည္။ သာမန္ လက္လုပ္လက္စား ဘ၀မ်ားႏွင့္ေတာင္ သူသားသမီးမ်ားက ေကာလိပ္ပညာေရးႏွင့္ အလွမ္းကြာေနဆဲ ျဖစ္ခဲ့သည္။ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲရားႏွင့္ နီးစပ္သူမ်ားကသာ တက္ေရာက္ႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္အခ်ိန္အထိ သိပၸံဘြဲ႕ရသူ တစ္ဦးမွ် မရွိခဲ့ေပ။ သုိ႔ေသာ္ အထက္တန္းပညာ သင္ယူသူ အေရအတြက္မွာမူ တိုးတက္လာခဲ့ပါသည္။
ေကာလိပ္ပညာေရးႏွင့္အတူ ေပၚေပါက္လာသည္မွာ ရန္ကုန္ေကာလိပ္ျဖစ္သည္။ ရန္ကုန္ေကာလိပ္သည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ကာလကၠတၱား တကၠသိုလ္၏ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္သည္။ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက ကိုလိုနီေဒသမ်ား၏ ပညာ ေရးအတြက္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ပညာေရးဌာနမွ တိုက္႐ိုက္ကိုင္တြယ္ခဲ့သည္။
၁၉၀၄ ခုႏွစ္အခ်ိန္၌ ရန္ကုန္ ေကာလိပ္ကို အစိုးရေကာလိပ္ဟု ေခၚ ဆိုခဲ့သည္။ ယူနီဗာစီတီေကာလိပ္ဟုလည္း ေခၚဆိုသည္။ အခ်ိန္ၾကာလာသည္ႏွင့္အမွ် ေကာလိပ္ပညာေရး စနစ္က ျမန္မာလူငယ္မ်ား အၾကား စိမ့္ ၀င္လာခဲ့သည္။ ေကာလိပ္ပညာေရးမွ တစ္ဆင့္အေနာက္တိုင္း အယူအဆအရ သင္ၾကားပို႔ခ်ေသာ တကၠသိုလ္ပညာေရးကို စတင္ထိေတြ႕ခြင့္ရခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ သီးျခားတကၠသိုလ္မွာမူ ေပၚထြက္လာခဲ့ျခင္း မရွိေသးေပ။
အျခားတစ္ဖက္တြင္လည္း ျမန္မာတို႔၏ အသိအျမင္ တိုးတက္လာမႈက ေကာလိပ္ပညာေရးကို ေျပာင္းလဲမႈရွိေစရန္ အေၾကာင္းဖန္လာခဲ့သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြက္ သီးျခားတကၠသိုလ္ ထူေထာင္ေပးရန္ ျဗိတိသွ်အစိုးရကို ေတာင္းဆိုလာၾကသည္။ ျမန္မာတို႔၏ ေတာင္းဆိုမႈကို လိုက္ေလ်ာရန္ ၿဗိတိသွ် အစိုးရက စိုးရြံ႕မႈရွိေနခဲ့သည္။ ပညာသင္ၾကားျခင္းမွ တစ္ဆင့္ရရွိေသာ အသိဥာဏ္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို ေရာက္ရွိမည့္ ကိစၥရပ္ကိုစိုးရြံ႕ေနျခင္းျဖစ္သည္။ အသိ ဥာဏ္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈက ျဗိတိသွ်တို႔၏ ခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို ႐ိုက္ခ်ိဳးႏိုင္ရန္အဓိက လက္နက္ျဖစ္ေနခဲ့သည္။
ရန္ကုန္၏ အျမင့္ဆံုးေမွ်ာ္စင္ တစ္ခုျဖစ္ခဲ့ဖူးၿပီး ေျမျပင္မွေမွ်ာ္စင္အထိေလွကားထစ္ေပါင္း ၁၈၀ ရွိေသာ ဂ်ပ္ဆင္ဘုရားေက်ာင္း
သီျခားတကၠသိုလ္ ထူေထာင္ေပးေရးကိစၥရပ္ကို ၁၈၉၂ခုႏွစ္ အခ်ိန္ကတည္းက ျမန္မာတို႔က ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။ ၁၉၁၆ ခုႏွစ္အခ်ိန္အထိ ျဗိတိသွ် အစိုးရကလိုက္ေလ်ာမႈ မျပဳခဲ့ေပ။ ေတာင္းဆိုမႈမ်ားက ပို၍ အရွိန္ျမင့္လာ ခဲ့သည္။ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား ျပင္းထန္လာခ်ိန္တြင္ ဘုရင္ခံ ဆာဟာကုတ္ ဘတၱလာႏွင့္ သူ၏ေနရာကိုဆက္ခံခဲ့ေသာ ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ ကရက္ေဒါက္ တို႔က စဥ္းစားလာရသည္။ စဥ္းစားမႈ ႏွင့္အတူ တကၠသိုလ္တစ္ရပ္ထူေထာင္ ႏိုင္ရန္ ဥပေဒၾကမ္းေရးဆြဲရန္ ျပင္ဆင္ခဲ့ၾကသည္။ သံုးႏွစ္တာခန္႔ ၾကာျမင့္ခဲ့ သည္။ ၁၉၂၀ျပည့္ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာ ၂၄ ရက္ေန႔တြင္ အိႏၵိယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ က ဥပေဒၾကမ္းကို အတည္ျပဳခဲ့သည္။
ထိုသို႔ အတည္ျပဳလုိက္သည့္ အတြက္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႔တြင္ တကၠသိုလ္ေကာလိပ္ ႏွင့္ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္တို႔ျဖင့္ ပါ၀င္ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ဟူ၍ စတင္ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၏ ပထမဆံုးအဓိပတိမွာ ျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံ ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ ဟင္နရီကရက္ေဒါက္ ျဖစ္သည္။ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးမွာ ဓာတုေဗဒပါေမာကၡ မစၥတာမက္သ႐ူးဟန္တား ျဖစ္သည္။ ပထဆံုးေမာ္ကြန္း ထိန္းမွာ မစၥတာ စီဒဗလ်ဴအိန္ေလး ျဖစ္ပါသည္။
တကၠသိုလ္မ်ား အေဆာက္အဦ ေဆာက္လုပ္ရန္အတြက္ ေရႊတိဂံုဘုရားလူႀကီး ဦးဘေက်ာ္ပိုင္မရမ္းျခံ (ယခု ကမာရြတ္တကၠသိုလ္နယ္ေျမ) ကို ၀ယ္ယူျပီး တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ကို ေအာက္စဖိုဒ့္ႏွင့္ ကိန္းဘရစ္တကၠသိုလ္မ်ား၏ စနစ္အတိုင္း ဖြဲ႕စည္းခဲ့သည္။
သို႔ျဖင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ေပၚလာခဲ့သည္။ ထိုသို႔ ေပၚေပါက္လာခဲ့ေသာ္လည္း ၀မ္းသာစရာမျဖစ္ခဲ့ေပ။ ဆန္႔က်င္လႈပ္ရွားမႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ရသည္။ တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒပါ အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒအရ ဆရာႏွင့္တပည့္ အတူေနထိုင္ကာ ပညာသင္ယူရေသာ စနစ္ျဖစ္သည္။ ထိုသို႔ သင္ယူရာ၌ တကၠသိုလ္တြင္ ေနထိုင္ကာ ပညာသင္ၾကားျခင္းသည္ စရိတ္ၾကီးျမင့္ျခင္း၊ တကၠသိုလ္၀င္စ ေက်ာင္းသားမ်ားအေနျဖင့္ အႀကိဳတစ္ႏွစ္ သင္ၾကားရမည္ျဖစ္ျခင္း၊ တကၠသိုလ္ေကာင္စီႏွင့္ ပါေမာကၡအဖြဲ႕တို႔တြင္ ျပင္ပလူႀကီးမ်ား အနည္းငယ္သာပါ၀င္ျခင္း၊ အရစ္က်စာစစ္ျခင္း စနစ္မရွိသည့္အျပင္ ျပင္ပေက်ာင္းသားမ်ားအား ေျဖဆိုခြင့္ မျပဳျခင္း စသည့္ အခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ျဖစ္လာေစမည့္ တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒကို ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားမ်ားက ဦးေဆာင္ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ၾကသည္။
ထိုသို႔ သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ျခင္းက ျမန္မာတို႔၏အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ကို ျဗိတိသွ်အစိုးရအား လူငယ္မ်ားမွ ဦးေဆာင္ၿပီးျပသလိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ ပညာေရးစနစ္ ေကာင္းငတ္မြတ္ေနသည့္ ျမန္မာမ်ားအတြက္ ျဗိတိသွ်အစိုးရက တကၠသိုလ္တစ္ခုကို ထူေထာင္ေပးလိုက္သည္။ သို႔ေသာ္ လူတိုင္းအလြယ္တကူ တက္ေရာက္ႏိုင္မႈ မရွိေစရန္ႏွင့္ လူတန္းစားခြဲျခားထားမႈ ျပဳလုပ္ႏိုင္ရန္ ဥပေဒတြင္ ျပ႒ာန္းခဲ့သည္။ ထိုအခ်က္ကို ျမန္မာလူငယ္မ်ားက သိရွိခဲ့ျပီး သပိတ္ေမွာက္ခဲ့သည္။ ဥပေဒပါ အခ်က္အလက္မ်ားကို ျပင္ဆင္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
ၿဗိတိသွ်အစိုးရက ျပင္ဆင္ေပးရန္ ျငင္းဆန္ခဲ့သည္။ ထို႔အတြက္ေၾကာင့္ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၅ ရက္ ေန႔တြင္ ပထမဆံုးေသာ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားသပိတ္ ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ ထိုေန႔သည္ တန္ေဆာင္မုန္း လျပည့္ေက်ာ္ ၁၀ ရက္ျဖစ္သည္။ ယင္းေန႔ကို အမ်ဳိးသားေန႔ဟု သတ္မွတ္ခဲ့သည္မွာ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အခ်ိန္အထိ ျဖစ္သည္။
တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသား သပိတ္ကို ေက်ာင္းသား ၁၀ ဦးက ဦးေဆာင္ခဲ့သည္။ ကိုဘဦး၊ ကိုဖိုးကြန္း၊ ကိုေအး၊ ကိုညီပိတ္၊ ကိုလွတင္၊ ကိုဘရွင္၊ ကိုဘ ခင္၊ ကိုေဖသိန္း၊ ကိုထြန္းႏွင့္ကိုေအာင္ ဒင္တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ထိုသပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ားက ေက်ာင္းမ်ားမွ ထြက္ခြာခဲ့ကာ ေရႊတိဂံုဘုရား အေရွ႕ဘက္မုခ္ရွိ ၾကားေတာရ ဦးအရိယေက်ာင္းသို႔ ေရႊ႕ေျပာင္းေနထိုင္ၾကသည္။
၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၉ ရက္ေန႔တြင္ သပိတ္ေမွာက္ေက်ာင္းသားမ်ားက ဦးေဆာင္ျပီး တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေပးရန္ အခ်က္ ၁၆ ခ်က္ပါ ေတာင္းဆိုခ်က္တစ္ေစာင္ကို ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၏ အဓိပတိႏွင့္ ဘုရင္ခံလည္းျဖစ္သည့္ ဆာရယ္ဂ်ီနယ္ကရက္ေဒါက္ထံ တင္သြင္းခဲ့သည္။
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၏ သေကၤတတစ္ခုျဖစ္ေသာ သစ္ပုတ္ပင္
သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ား ေတာင္းဆိုခဲ့သည့္အခ်က္ ၁၆ ခ်က္က ျမန္မာတို႔၏ အမ်ဳိးသားေရးစ႐ိုက္ လကၡဏာကို အတိအလင္းျပဆိုခဲ့သည္။ ပညာေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုမႈသာ မကဘဲ ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၲရား ကိုပါ တပ္လွန္႔လိုက္သည့္ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား ပါ၀င္ခဲ့သည္။ ျဗိတိသွ် အစိုးရကလည္းေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို လက္မခံဘဲပယ္ခ်ခဲ့သည္။ သပိတ္တြင္ပါ၀င္ေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ေက်ာင္းမွထုတ္ပစ္မည္ဟုပင္ ျခိမ္းေျခာက္ခဲ့ သည္။ သပိတ္ေမွာက္ ေက်ာင္းသားမ်ားႏွင့္အတူ အျခားေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားလည္း ၀င္ေရာက္ပူးေပါင္းလာခဲ့သည္။ ပညာေရးေတာင္းဆိုမႈမ်ားမွ တစ္ဆင့္ ျမန္မာလူထု၏ ႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားမႈအသြင္သို႔ ကူးေျပာင္းလာခဲ့ၾကသည္။ သပိတ္တိုက္ပြဲမ်ားကလည္း အရွိန္ျမင့္လာခဲ့သည္။
သပိတ္တိုက္ပြဲ ကာလအတြင္း ကြၽန္ပညာေရးစနစ္ကို အလိုမရွိေၾကာင္း ျပသသည့္အေနျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာလူငယ္မ်ား၏ ပညာေရးအခက္အခဲ ေတြ႕ၾကံဳမႈမရွိေစရန္အတြက္လည္းေကာင္း အမ်ဳိးသားေက်ာင္းမ်ား ဖြင့္လွစ္လာၾကသည္။ အမ်ဳိးသား ပညာေရးေကာင္စီလည္း ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ၁၉၂၁ ခုႏွစ္၌ အမ်ဳိးသားေကာလိပ္ေက်ာင္း ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။
သပိတ္ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးအေတြ႕အၾကံဳ အားနည္းမႈ၊ ႏိုင္ငံေရးပရိယာယ္ မၾကြယ္၀မႈမ်ားေၾကာင့္ ပထမေက်ာင္းသားသပိတ္ ပ်က္ျပယ္သြားခဲ့ရသည္။ ထိုသို႔ ပ်က္ျပယ္သြားေသာ္လည္း အက်ဳိးရလဒ္မ်ားထြက္ ေပၚခဲ့သည္။ ၁၉၂၄ ခုႏွစ္တြင္ ျဗိတိသွ် အစိုးရက ျပ႒ာန္းထားေသာ တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒကို ျပင္ဆင္ေပးလိုက္သည္။
ျပင္ဆင္လိုက္ေသာ တကၠသိုလ္ အက္ဥပေဒသည္ ပထမေက်ာင္းသား သပိတ္မွ ေတာင္းဆိုခဲ့သည့္ အခ်က္မ်ားအားလံုးကို ျဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ ျပင္ဆင္လိုက္ေသာ ဥပေဒ၌ တကၠသိုလ္အသစ္ ျဖစ္ႏိုင္မည္ ဟု ေမွ်ာ္လင့္ရေသာ ေကာလိပ္မ်ားကို နယ္မ်ားတြင္ ဖြင့္လွစ္ရန္၊ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္က မေထာက္ပံ့ေသာ ေကာလိပ္မ်ားကို ဖက္စပ္ပါ၀င္ေသာ ေကာလိပ္မ်ားဟု အသိအမွတ္ျပဳရန္၊ တကၠသိုလ္တြင္ အၾကီးဆံုးအာဏာပိုင္ျဖစ္ ေစရန္အလို႔ငွာ ေကာင္စီကို တိုးခ်ဲ႕ဖြဲ႕ စည္းရန္ႏွင့္ ျပင္ပလူၾကီးမ်ားပိုမိုခန္႔ထားရန္၊ ပါေမာကၡအဖြဲ႕သို႔ ေကာင္စီ က ေရြး၍ တင္လိုက္ေသာ လူၾကီးမ်ားသည္ ျပင္ပလူႀကီးမ်ားသာျဖစ္ရန္ ဟူေသာအခ်က္မ်ား ပါ၀င္ခဲ့သည္။
ျပင္ဆင္ေပးလိုက္ေသာ တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒအရ ျမန္မာလူငယ္မ်ား ပညာသင္ရန္ အခြင့္အေရးမ်ား ပိုမိုရရွိလာသည္။ ပထမ ေက်ာင္းသား သပိတ္၏အရွိန္က ျမန္မာတို႕၏ ႏိုင္ငံေရးႏိုးၾကားစိတ္ႏွင့္ အမ်ိဳးသားေရးစိတ္ကို ႏိႈးဆြေပးႏိုင္ခဲ့သည့္ နည္းတူ ဒုတိယ ေက်ာင္းသားသပိတ္ အပါအ၀င္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရး ၾကိဳးပမ္းမႈတြင္ ေပၚထြန္းလာမည့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ားလည္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွ တစ္ဆင့္ ေမြးထုတ္ ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။
ဒုတိယ ေက်ာင္းသားသပိတ္က ၁၉၃၆ ခုႏွစ္၌ျဖစ္ခဲ့သည္။ ထိုသပိတ္မွ တစ္ဆင့္ အက်ဳိးရလဒ္အေနျဖင့္ ဦးေဖေမာင္တင္၊ ေဒါက္တာလွဖူးႏွင့္ ဦးဘ တို႔မွာ ပထမျမန္မာ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ဒုတိယေက်ာင္း သပိတ္၌ ဂ်ပ္ဆင္ေကာလိပ္ ေက်ာင္းသား ကိုေအာင္ေက်ာ္ က်ဆံုးခဲ့သည္။
ကိုလိုနီေခတ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၌ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ေက်ာင္းသားသပိတ္ မ်ားသည္ တကၠသိုလ္အက္ဥပေဒႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ သပိတ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ သပိတ္အားလံုးသည္ ျမန္မာလူငယ္မ်ား၏ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ကို ျပဆိုခဲ့ျခင္းသာျဖစ္သည္။
ထိုသို႔ျပဆိုခဲ့ျခင္းက ေနာင္တစ္ခ်ိန္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ဦးေဆာင္ၾကိဳးပမ္းသူမ်ား ျဖစ္လာမည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ဦးႏုကဲ့သို႔ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကို ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔အျပင္ ဦးသန္႔၊ ေဒါက္တာ ဘေမာ္၊ ဦးသိန္းေဖျမင့္၊ ဦးရာဇာတ္၊ ေဒါက္တာေမာင္ေမာင္၊ ကာတြန္းဦးဘကေလး၊ မင္းသု၀ဏ္၊ ေဇာ္ဂ်ီ အစရွိသည့္ ႏိုင္ငံသမိုင္းတြင္ တင္က်န္ရစ္ မည့္သူမ်ားစြာကိုလည္း ေမြးထုတ္ေပးႏိုင္ခဲ့သည္။
ေကာလိပ္ ေက်ာင္းသားႀကီးမ်ား၏ အမ်ဳိးသားေရး စိတ္ဓာတ္ႏွင့္အတူ ၁၉၂၀ ျပည့္ႏွစ္အခ်ိန္၌ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္က ထိုးထြက္လာခဲ့သည္။ ၁၉၄၀ျပည့္ႏွစ္ႏွင့္ ၁၉၅၀ျပည့္ႏွစ္ၾကား ကာလမ်ား၌ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သည္ အာရွထိပ္တန္းအဆင့္ တကၠသိုလ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ အာရွႏိုင္ငံမ်ားမွ ေက်ာင္းသားမ်ားလည္း လာေရာက္ပညာသင္ယူ ခဲ့ရသည္။
အထူးသျဖင့္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္သည္ ျပည္ေထာင္စုႀကီးအတြင္းမွ ျပည္ေထာင္စုကေလး တစ္ခုအျဖစ္ မွတ္တမ္းက်န္ရစ္ေနခဲ့သည္။ တိုင္းရင္းသား ညီေနာင္မ်ားျဖင့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံကို တည္ဖြဲ႕ထားသည္။ ထို ကဲ့သို႔ပင္ ျဖစ္သည္။ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္ မွလာေရာက္ၾကသည့္ တိုင္းရင္းသား လူငယ္မ်ားေပါင္းစံုရာ ရပ္၀န္းတစ္ခုအျဖစ္ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္က တည္ရွိခဲ့ပါသည္။
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ျပည္ေထာင္စု ရပ္၀န္းငယ္အတြင္းမွ ႏိုင္ငံလြတ္လပ္ေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္သူ မ်ားစြာ ေပၚထြက္ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံႏွင့္ လူမ်ဳိးအတြက္ စြန္႔စားလုပ္ေဆာင္သူ မ်ားစြာလည္း ေပၚထြက္လာခဲ့သည္။ သမိုင္းစဥ္တစ္ေလွ်ာက္ ျဖတ္သန္းခဲ့သူတိုင္းက ထိုအခ်က္ကို ျငင္းဆိုႏိုင္ခဲ့ျခင္း မရွိေပ။ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္၏ သမိုင္းစာမ်က္ႏွာမ်ားက ယေန႔ထိတိုင္ အေရာင္ေတာက္ပေနဆဲ ျဖစ္ပါသည္။
ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ႏွစ္ ၅၀ ျပည့္ ႏွင့္ ၇၅ ႏွစ္ျပည့္ စိန္ရတုသဘင္ကို ခန္းနားစြာ က်င္းပခဲ့ၾကသည္။ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁ ရက္ ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ျဖစ္တည္ခဲ့မႈ ႏွစ္ ၉၀ ျပည့္ခဲ့ျပီျဖစ္ပါသည္။
ကိုးကား- (၁) ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ႏွစ္ ၅၀ ျပည့္ စာေစာင္(၁၉၇၀ျပည့္ႏွစ္)၊ (၂) ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း (အတြဲ-၁၁) (၃) ႏွစ္ငါးဆယ္တကၠသိုလ္-ျမန္မာ့အသံေက်ာ္ဦး (၁၉၇၀ျပည့္ႏွစ္) (၄) တကၠသိုလ္ မ်ားသမိုင္း (၁၉၇၀ ျပည့္ႏွစ္)
http://www.news-eleven.com/ မွကူးယူေဖာ္ျပပါသည္
